ΤΟ
ΜΑΡΜΑΡΟ ΖΩΟΝΤΑΝΕΨΕ
ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ ΤΟΥ
(Γιάννη
Τζιμούρτα –
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ''ΕΙΚΟΝΕΣ'')
Δεκαεννέα καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το Εξωτερικό που πήραν μέρος στο «Α’ Διεθνές Συμπόσιο Γλυπτικής Μαρμάρου» στη Θάσο χάρισαν τα έργα τους στο νησί.
ΕΛΛΕΙΨΗ χώρων τέxχνης στην Ελλάδα, η ανυπαρξία μουσείων σύγχρονης τέχνης, συχνά δημιουργεί ένα αίσθημα πνιγμού και αδυναμίας στους παράγοντες των καλλιτεχνικών γεγονότων. Σαν λύση σωτηρίας, διδασκόμενοι από το παράδειγμα πολλών ευρωπαϊκών χωρών, φέτος το καλοκαίρι βρήκαν την έκφραση στον ανοιχτό χώρο, στο ύπαιθρο, με ένα υλικό χαρακτηριστικά τοπικό, εγχώριο και φορτισμένο ιστορικότητα, χρήσιμο και αποδοτικό στην εθνική οικονομία και επομένως περιβαλλόμενο από το ενδιαφέρον της κρατικής και ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Το υλικό αυτό είναι το μάρμαρο και ειδικά το μάρμαρο της Θάσου, γνωστό ως το λευκότερο μάρμαρο του κόσμου, περιζήτητο για κατασκευές στις αραβικές χώρες (αρκεί να σκεφτούμε ότι ετοιμάζεται εδώ και χρόνια το μνημείο της Μέκκας, έργο πολλών τετραγωνικών μέτρων από το υλικό αυτό), στην Ιαπωνία, στην Αμερική και αλλού.
Η ανάγκη υποστήριξης της εργασίας των λατομείων μαρμάρου και ο ενθουσιασμός των καλλιτεχνών να πιάσουν και πάλι στα χέρια τους ένα υλικό που οι αρχαίοι γλύπτες άφησαν στην αιωνιότητα δημιούργησαν την απαραίτητη όσμωση για τη δημιουργία ενός μοναδικού σε ένταση και απόδοση καλλιτεχνικού δρώμενου. Πάνω από εκατό τόνοι μάρμαρο χρησιμοποιήθηκαν σε πέντε εβδομάδες για να παραχθούν δεκαεννέα μνημειώδη έργα.
Γλύπτες από την Αμερική και από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μετά από πρόσκληση της Εμμυς Βαρουξάκη και του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Μαρμάρου Μακεδονίας και Θράκης ήρθαν να δουλέψουν in situ το λευκό μάρμαρο της Θάσου στον ίδιο του τον τόπο, κοντά στη φύση και μάλιστα στη θάλασσα, σε χώρο ειδικά διαμορφωμένο για την εργασία, με ένα ολόκληρο επιτελείο από βοηθούς γλύπτες, τεχνικούς, προμηθευτές υλικών, γερανούς, φορτηγά, εργαλεία, στην καθημερινή τους διάθεση. Στη δουλειά αυτή που φώτισε εικαστικά το φετινό καλοκαίρι μας ξεναγεί η τεχνοκριτικός Εμμυ Βαρουξάκη.
Δόθηκε δυνατότητα στους γλύπτες να ανέβουν στα λατομεία και να επιλέξουν οι ίδιοι τους μονόλιθους της αρεσκείας τους και να τους αλλάξουν ακόμα αν παρουσίαζαν ελαττώματα. Έτσι χρησιμοποιήθηκαν κομμάτια είκοσι τεσσάρων, δεκαοχτώ τόνων
και αναλόγων διαστάσεων για να λαξευτούν από ειδικούς στο υλικό γλύπτες που επιλέχθηκαν ανάλογα με την προηγούμενη ιστορία τους με το υλικό (όπως οι Θ. Παπαγιάννης, Κ. Δικέφαλος, Α. Λίττη, Κ. Βαρώτσος, Θ. Αλεξιάδης, Μ. \Λ/arren, J. Dυ Bon, Lee
Byars, Α. Willecquet, F. Pierot, L. Rocour), ενώ σαν πρόκληση δοκιμάστηκε η επαφή με το υλικό από εννοιολογικούς καλλιτέχνες που δεν το είχαν σχεδόν καθόλου δουλέψει πριν, όπως οι Νίκος Τζιώτης, Αγγελος Σκούρτης, Χάρης Κοντοσφύρης,
Renzogallo, G. Gattani, Μ. Brandizzi, C. Boutin, Β. \Λ/ERNER, Α.
Renda.
Η ταυτόχρονη εργασία στον ίδιο χώρο, η αναμέτρηση διαφορετικών ευαισθησιών, γνώσεων και εμπειριών, δημιούργησαν ένα πνεύμα άμιλλας που βοήθησε στην ομαλή ανέλιξη της δράσης και δημιουργικότητας. Αρχικά σχέδια που είχαν παραγγελθεί με φαξ, αναπλάσθηκαν επιτόπου και πήραν άλλη εξέλιξη αυξάνοντας σε μέγεθος και ανάπτυξη στο χώρο. Δοκιμάστηκαν νέα εργαλεία αεροσυμπίεσης που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί ακόμα από ορισμένους γλύπτες μη εξοικειωμένους με το υλικό. Ανιχνεύθηκαν οι δυνατότητες του θάσιου μαρμάρου που, μάλλον λανθασμένα, θεωρείται μαλακό και ακατάλληλο για τη γλυπτική. Οι σημερινές μορφές έκφρασης δεν κωλύονται από την κρυσταλλικότητα του υλικού. Αλλωστε δημιουργήθηκε επιτυχώς και έργο παραστατικής γλυπτικής του τοπικού καλλιτέχνη Θανάση Αλεξιάδη που σκαλίζει χρόνια τώρα υπερμεγέθεις ανθρώπινες φιγούρες. Έτσι καταρρίφθηκε ο μύθος και τώρα ξέρουμε ότι το θάσιο μάρμαρο ενδείκνυται για γλυπτική όσο και για αρχιτεκτονικές κατασκευές.
Ο Θόδωρος Παπαγιάννης δημιούργησε έργο, ταφικό μνημείο εντυπωσιακής σύλληψης και όγκου. Μια πύλη, 18 τόνων, παρόμοια με την Πύλη των Λεόντων, λαξεμένη από τη μια μεριά, χαραγμένη με το κομπρεσέρ από την άλλη, με συρματοκοπή στα πλάγια γυαλισμένη στις αντηρίδες. Μ' αυτό τον τρόπο είναι παρόντες όλοι οι τρόποι δουλέματος του μαρμάρου σε ένα έργο, φόρος τιμής στους ανώνυμους εργάτες του πολύτιμου υλικού.
Η μεγάλη σπείρα του Κώστα Δικέφαλου, μονόλιθος 24 τόνων, έγινε 15 τόνοι μετά το ξεκαθάρισμα. Το έργο τελείωσε σε 15 μέρες, χρόνος ρεκόρ για το είδος. Δίκαια οι σύντροφοι του τον φώναζαν «ο μαρμαροφάγος», όταν αργά το βράδυ ερχόταν τελευταίος στο τραπέζι. Η σπείρα με την κυκλική κίνηση και τις παρεμβαλλόμενες στα κοίλα επίπεδες επιφάνειες, δουλεύτηκε με διπλές σειρές λάξευσης, προσφιλή τεχνική του Δικέφαλου που γνωρίζει το παιχνίδι του φωτός πάνω στη δουλεμένη επιφάνεια του λευκού μαρμάρου και πώς να πετυχαίνει ένα εκθαμβωτικό αποτέλεσμα με τη σωστή εκμετάλλευση του πολύτιμου υλικού του οποίου είναι μεγάλος πλάστης, καθώς χρησιμοποιεί έντεχνα αλλά και παρορμητικά την τεχνική της κλασικής γλυφής. Μεταλλαγή ευαισθησίας υλικών για το Βέλγο L. Rocour από τη μαύρη πέτρα της πατρίδας του στο λευκό θάσιο μάρμαρο. Στο μονόλιθο των 14 τόνων διάλεξε να λαξεύσει μια ατέρμονη κυκλική κίνηση, παράλληλες γραμμές από κάτω προς τα πάνω, συλλαμβάνοντας κι αυτός το φως στην επιφάνεια με τους ιριδισμούς που προκαλεί η κρυστάλλινα. Στο επάνω μέρος, μια σχισμή σαν από ξετύλιγμα πάπυρου και στην πλευρά πάνω στην κορυφή τα σύμβολα των απόκρυφων φιλοσοφιών ή θρησκειών, το τετράγωνο, ο κύκλος, το τρίγωνο. Η ανωτική τάση του οβελίσκου αυτού μας οδηγεί στις αρχές της υπερβατικής τέχνης, ίσως και του γοτθικού ρυθμού.
Ενα ακόμα κλασικό ταφικό μνημείο με απλούς γεωμετρικούς όγκους δημιούργησε ο ακαδημαϊκός Α.
Willecquet, έχοντας στο νου τη φυσιογνωμία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Δύο πλάκες οριζόντιες και ένας κάθετος ορθογώνιος κίονας με μια εγκοπή στο ύψος της ματιάς. Κάτω δεξιά, ένας κύβος με μια βαθύτερη πρισματική εγκοπή συμβολίζει τη σπαθιά του Γόρδιου Δεσμού.
Αλλος ένας Βέλγος, ο νεαρός F.
Pierot, μόλις 24 χρονών, εμπνεύστηκε από την αρμονία του αρχαίου ελληνικού ναού για να δημιουργήσει ένα δικό του ναΐσκο, σαν ιερό κουτί, όπου μόνο οι πιστοί μπορούν να εισέλθουν για να μετέχουν στη θέαση των μυστηρίων και του ιερού.
Ο Μεξικανός Jorge Du Bon έχει λάβει μέρος στα σημαντικά συμπόσια γλυπτικής του κόσμου.
Η κολόνα, ο κίων, που πραγματοποιήθηκε από τον Ου Βοή στη Θάσο ακολουθεί την προσφιλή του τεχνική. Ο όγκος υψώνεται από το έδαφος, ξετυλίγεται σε δύο επίπεδα με κατάλληλες τομές και διατρήσεις βαθιά στο μάρμαρο που επιτρέπουν την τηλεσκοπική έλξη του σκληρού υλικού, την κινητικότητα του, την εκτόξευση του στον αέρα και τη συγκέντρωση της δύναμης σε σημεία ενέργειας δημιουργούμενα από το εργαλείο που το κάνει να διασπάται σε μορφές περικλεισμένες τη μια μέσα στην άλλη.
Ο Αμερικανός James Lee Byars έρχεται τώρα έξι χρόνια στη Θάσο για να βρει το λευκότερο μάρμαρο χωρίς κανένα απολύτως ελάττωμα και να κόψει μέσα στο εργοστάσιο επιμήκεις ή σφαιρικές μορφές απόλυτης τελειότητας. Επιμένει πολύ στη λείανση και το στρογγύλεμα των γωνιών, αναζητώντας την απόλυτη μαλακότητα της φόρμας, εξαλείφοντας τη σκληρότητα της πέτρας με την επέμβαση της τεχνικής.
Τελείως διαφορετικό στην απλότητα και κομψότητα του το φύλλο κισσού της Αφροδίτης Λίττη, από πράσινο μάρμαρο Τήνου, το μόνο χρωματιστό μάρμαρο του συμποσίου. Απλώνεται στην άμμο σαν ένα μεγάλο παιχνίδι γρίφος της φύσης, καθώς σχηματίζεται από πρισματοειδή κομμάτια, περισσότερα από εξήντα, σε απόλυτη αντιστοιχία, σημειώνοντας τις νευρώσεις ενός πραγματικού φύλλου και τον κατακερματισμό.
Go
back to the Thassos
Sculpture Park page
Go
back to the 1st
International Symposium on Marble Sculpture page
Go back
to the 2nd International Symposium on Marble Sculpture page |
 |
